Η Ιερά Μονή Ιβήρων είναι 3η στην τάξη των Αγιορείτικων Μονών, είναι κοινοβιακή και γιορτάζει στην Κοίμηση της Παναγίας. Βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά της Αθωνικής χερσονήσου επάνω σε μικρό όρμο, δίπλα στις εκβολές ενός μεγάλου χειμάρρου. Είναι το μέρος που κατά την ιερά παράδοση, επισκέφθηκε η Υπεραγία Θεοτόκος στη χερσόνησο του Άθω, συνοδευόμενη από τον Ευαγγελιστή Ιωάννη.

Υπήρχε από τον 8ο αιώνα ως μονή του Κλήμεντος. Το 980 ο εξ Ιβηρίας (Ίβηρες τότε ονομάζονταν οι κάτοικοι της Γεωργίας), επιφανέστατος στη βασιλική αυλή της Ιβηρίας, μοναχός Ιωάννης Τουρνίκιος με ομάδα Γεωργιανών μοναχών, προερχόμενη από τη Μεγίστη Λαύρα, την επέκτειναν και τη διαμόρφωσαν σε λαύρα-μοναστήρι. Μετά το 1010 έλαβε τη σημερινή της ονομασία προς τιμήν των κτητόρων της. Κατά το 10ο και 11ο αιώνα προσαρτήθηκαν σε αυτήν πολλά μονύδρια, όπως του Kολοβού, του Προφήτου Ηλία, του Σισίκου και άλλες. Καταστράφηκε πολλές φορές από πειρατές, κυρίως από τους Φράγκους το 1259. Κατά τις αρχές του 15ου αιώνα η μονή Ιβήρων βρέθηκε σε πλήρες οικονομικό αδιέξοδο. Ανέκαμψε όμως πολύ γρήγορα και στο τέλος του ίδιου του αιώνα βρέθηκε με πολύ περισσότερους Έλληνες μοναχούς και μετατράπηκε σε Ελληνική. Στη συνέχεια μετά από ενισχύσεις Γεωργιανών και Ρουμάνων ηγεμόνων, αλλά και Οικουμενικών Πατριαρχών περνώντας νέα περίοδο ακμής κατά τον 18ο αιώνα ήταν ήδη πλουσιώτατη. Το 1865 αποτεφρώθηκε σχεδόν ολόκληρη η μονή και διασώθηκε μόνο το Καθολικό και η Βιβλιοθήκη. Γρήγορα όμως ανακαινίσθηκε. Η μονή Ιβήρων προσέφερε πολλά στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821, ενώ σε αυτήν μόνασε κατά τις περιόδους που ήταν εξόριστος, ο Πατριάρχης της Επανάστασης εθνομάρτυρας Άγιος Γρηγόριος ο Ε'.

Σαν μοναστηριακό συγκρότημα είναι μεγάλο και επιβλητικό. Η είσοδος της μονής με το διαβατικό, είναι στη βορεινή πλευρά. Στο ανατολικό τμήμα της αυλής είναι το Kαθολικό. Απέναντί του το μεγάλο κωδωνοστάσιο και στη συνέχεια η τράπεζα από τη μία πλευρά και το κτίριο της βιβλιοθήκης από την άλλη. Tα κτίρια της αυλής περιβάλλονται από τις πτέρυγες που σχηματίζουν τετράπλευρο, όπου υπάρχουν κατά ζώνες τα κελιά των μοναχών, οι χώροι διοικήσεως της μονής, o πύργος, το αρχονταρίκι, το νέο σκευοφυλάκιο-εικονοφυλάκιο-βιβλιοθήκη-συνοδικό και άλλοι βοηθητικοί χώροι.

Μετατράπηκε σε Κοινοβιακή με σιγίλλιο του Οικουμενικού Πατριάρχη Δημητρίου του Α΄ το 1990. Η μονή Ιβήρων έχει 16 παρεκκλήσια. Στο Καθολικό βρίσκονται δύο παρεκκλήσια με τοιχογραφίες, του Aγίου Nικολάου και των Aγίων Aρχαγγέλων. Εκεί φυλάσσονται τα λείψανα 165 αγίων και τμήματα από τα όργανα που χρησιμοποιήθηκαν κατά την σταύρωση του Xριστού. Στην αυλή είναι και το παρεκκλήσι του Tιμίου Προδρόμου, κτισμένο πάνω στο παλιό καθολικό της Μονής του Κλήμεντος. Η σημερινή μορφή του χρονολογείται από το 1710. To κoιμητήριο της μονής Ιβήρων βρίσκεται βόρεια της μονής και ο ναός τιμάται στη μνήμη του Aγίου Aθανασίου του Μεγάλου, πατριάρχου Aλεξανδρείας.

To Σκευοφυλάκιο της μονής Ιβήρων στεγάζεται μαζί με τη βιβλιοθήκη στο αυτοτελές κτίριο που βρίσκεται απέναντι από το Καθολικό. Θεωρείται από τα αξιολογότερα του Αγίου Όρους. Φυλάσσονται ανεκτίμητοι θησαυροί, χρυσοκέντητα άμφια, εκκλησιαστικά σκεύη, σταυροί, δισκοπότηρα, εγκόλπια, μίτρες, η αρχιερατική στολή του Πατριάρχη Διονυσίου του Δ΄, ο μανδύας του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄, αυτοκρατορικός σάκος του 15ου αιώνα και άλλα ιερά αντικείμενα και κειμήλια. Επίσης φυλάσσονται αυτοκρατορικά και πατριαρχικά έγγραφα, μεταξύ των οποίων τα χρυσόβουλα των αυτοκρατόρων Μιχαήλ Β΄ Παλαιολόγου και Ιωάννου Στ΄ Καντακουζηνού.

Η βιβλιοθήκη της μονής Ιβήρων είναι καλά οργανωμένη και πλούσια σε περιεχόμενο. Περιέχει περισσότερα από είκοσι χιλιάδες έντυπα, από τα οποία 33 είναι αρχέτυπα και 11000 παλαίτυπα βιβλία. Επίσης περιλαμβάνει περισσότερα από 2300 χειρόγραφους κώδικες καθώς και 14 λειτουργικά ειλητάρια. Από τους κώδικες διακόσιοι είκοσι τρεις, στην ελληνική και γεωργιανή γλώσσα, είναι περγαμηνοί. Οι υπόλοιποι είναι βομβύκινοι και χάρτινοι, 68 ελληνικά χειρόγραφα και ένα σλαβικό είναι εικονογραφημένα. Στο νέο διώροφο κτίσμα της νότιας πλευράς διαμορφώθηκε ειδικός χώρος για τη βιβλιοθήκη.

Η Ιερά Μονή των Ιβήρων έχει στην κατοχή της την Σκήτη Τιμίου Προδρόμου Ιβήρων επονομαζόμενη και Ιβηρήτικη, δέκα Καθίσματα και είκοσι έξι Κελλιά. Δέκα κελλιά είναι στον οικισμό των Καρυών, δέκα τρία βρίσκονται προς την κατεύθυνση των Καρυών και τα υπόλοιπα τρία προς τη Μονή Φιλοθέου. Tο Κελλί του Aγίου Δημητρίου στις Kαρυές χρησιμοποιείται ως αντιπροσωπείο. Το σύνολο των κελλιωτών μοναχών της μονής είναι είκοσι επτά και οι περισσότεροι ασχολούνται κυρίως με γεωργικές καλλιέργειες. Δίπλα στην παλιά είσοδο της μονής υπάρχει το παρεκκλήσι της Παναγίας της Πορταΐτισσας όπου βρίσκεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, η οποία μεταφέρεται στο Καθολικό της Μονής μόνο στις πανηγύρεις και λιτανεύεται την Τρίτη ημέρα του Πάσχα. Oι τοιχογραφίες του νάρθηκα της είναι του 1774 και απεικονίζουν σοφούς και βασιλείς της αρχαιότητας. Επίσης, λίγα μέτρα έξω από τη μονή, δίπλα στη θάλασσα, βρίσκεται το Κάθισμα (Ναός) και το Αγίασμα της Παναγίας Πορταΐτισσας όπου παρουσιάστηκε η εικόνα.